Pinksteren

... Pinksteren

U hebt mij meer blijdschap in het hart gegeven

dan ten tijde dat zij hun koren en hun nieuwe wijn in overvloed hadden.

Psalm 4:8

Pinksteren.

Voor de jood was dat het feest waarbij herdacht werd dat God de Wet gaf.

Maar het was ook een oogstfeest.

De gerst is in de afgelopen weken binnengehaald, en nu is de tarwe rijp voor de sikkel.

Pinksteren – het hoogtepunt van de korenoogst.

Je kunt je voorstellen dat er dan blijdschap is. Er is weer voedsel, genoeg voor iedereen. Er hoeft niet gehamsterd te worden. Bestaanszekerheid, ontvangen uit de hand van Israëls God. Reden tot dankbaarheid.

In de tijd van Psalm 4 voelde het leven een stuk kwetsbaarder dan in het Nederland van nu. Men was sterk afhankelijk van wisselende omstandigheden, zoals het weer. Vandaar die blijdschap bij een geslaagde oogst.

Maar ook wij hebben in de afgelopen tijd iets gevoeld van deze kwetsbaarheid. Zullen er voldoende levensmiddelen beschikbaar blijven in de supermarkten?

En je begrijpt: in zo’n situatie wordt je levensvreugde beïnvloed door de omstandigheden.

Geen vreugde als er te weinig te eten is, te weinig bestaanszekerheid.

Wel vreugde als de voedselketen in stand blijft en er genoeg is voor iedereen.

Voor de christen is Pinksteren het feest van de verinnerlijking.

Dat gebeurt er immers met de Wet, de Thora: die wordt door de Geest geschreven op de tafelen van het hart.

Dat betekent dat er niet alleen maar een uitwendige prikkel is om Gods wil te doen (straf en beloning, “pain and pleasure”). Nee – je gaat van binnenuit daarnaar verlangen. Van extrinsieke naar intrinsieke motivatie, om zo te zeggen.

Zo gaat het ook met de blijdschap. Ook die wordt verinnerlijkt – en daarmee stabieler. Want niet meer zo afhankelijk van de omstandigheden, zoals een geslaagde oogst of gevulde schappen in de supermarkt. Psalm 4 is van die verinnerlijking een voorspel. David ontvangt blijdschap in zijn hart te midden van omstandigheden die hem benauwen.

Wat is dat dan voor een blijdschap? Het is vreugde in God. Niet zozeer vanwege Zijn gaven (de voedselketen), maar blijdschap in God zélf. Omdat Hij “het allerhoogst en eeuwig goed” is. En die vreugde geeft een diepe zin aan het leven, zoals antwoord 1 van de Westminster Catechismus zegt. Want het hoogste doel van de mens is “God te eren, en zich voor altijd in Hem te verblijden.” Dat is wat de Geest bewerkt in een mensenziel – oogst of geen oogst.

De goddeloze kent die innerlijke blijdschap niet, hoe enthousiast hij de oogstfeesten ook meeviert. Het omgekeerde kun je ook zeggen. Wie vreemd is aan deze vreugde, die is een goddeloze. Hoe blij je ook bent met voldoende levensmiddelen in crisistijd, dankbaar misschien zelfs. Maar de vreugde reikt niet verder dan de uitwendige omstandigheden, dan de bestaanszekerheid van het leven onder de zon. En dat is uiteindelijk een zinloos leven.

Pinksteren in crisistijd: “U hebt mij meer vreugde in het hart gegeven dan ten tijde dat zij hun koren en hun nieuwe wijn in overvloed hadden.”