Tegen de kringloop

... Alle dingen zijn zo vermoeiend

‘Wat heeft het voor zin gehad?

Is het dan allemaal voor niks geweest?’

Die vraag kan zich zomaar opdringen bij een winkelier die maandenlang zijn zaak moest sluiten.

En zijn spaargeld en pensioen nodig had om de onderneming in stand te houden.

En het is alsof je weer terug bij af bent.

Zoals je ooit begon: toen je je in de schulden moest steken om iets op te bouwen.

Terug bij af: een vermoeiende gedachte.

De één is sneller geneigd om te mijmeren over de zin van het leven dan de ander.

En toch kan het ons allemáál overkomen, dat het je ineens overvalt:

alle dingen zijn zó vermoeiend!

Als je in een crisis komt, bijvoorbeeld.

De dagen, en de weken, en de jaren zijn voorbijgegleden.

Maar wat heeft het je gebracht?

Is er wel een doel, waar het naartoe gaat?

Of is er alleen maar de terugkeer van telkens dezelfde dingen?

Ben je uiteindelijk weer terug bij af?

Een vermoeiende gedachte.

De meeste oude culturen keken op die manier naar de geschiedenis.

De geschiedenis van de wereld, van de mensheid –

dat is eigenlijk een eeuwige kringloop.

Een voortdurende terugkeer van dezelfde dingen, zonder dat er wezenlijk iets verandert.

En zonder dat er een eindpunt is, een doel.

Het gaat altijd maar door.

Zoals iedere dag de zon opkomt, en ook weer ondergaat.

Om de volgende dag precies dezelfde beweging te maken.

Het boek Prediker laat zich lezen als een kritiek op het oude Egyptische rijk.

Egypte dat zo verleidelijk was, met zijn militaire macht en zijn hoge cultuur.

Een kritiek ook op die manier van kijken naar het leven, naar de geschiedenis:

als een voortdurende kringloop.

Waarin nooit écht iets verandert, en waar geen einde aan komt.

Ja, als dát waar is – dan zijn alle dingen zó vermoeiend!

En te midden van die oude wereld,

met die machtige beschavingen,

ontstaat er in Israël een ándere manier van kijken naar het leven, naar de geschiedenis.

Want al die dagen die elkaar opvolgen

die vormen niet maar een eeuwige kringloop,

maar die rijgen zich als het ware aaneen tot één lange dag.

Met een begin en een eind.

Met een doel.

In het Oude Testament wordt de geschiedenis

niet beleefd als een cirkel, maar als een lijn.

Een lijn die zich uitstrekt naar de komst van Gods Gezalfde, de Messias.

Hij kan je verlossen van je zinloze levenswandel,

zoals de apostel het uitdrukt in het Nieuwe Testament.

Hij kan je bevrijden uit je zondige gevangenschap in het hier en nu,

waarin je leven alleen maar een herhaling van zetten is.

Hij leert je om God lief te hebben boven alles:

het doel van je bestaan.

Om je in Hem te verheugen.

En gaandeweg oefent Hij Zijn gelovigen daarin, opdat ze bereid zullen zijn voor de grote morgen.

Zo’n leven is een zinvol leven.

Tegen de kringloop.

Zo’n leven is niet vermoeiend.