Verschenen

... Verschenen

Verschenen

de zaligmakende genade van God is verschenen aan alle mensen.

Titus 2:11

Gods genade is verschenen. Dat is gebeurd in Bethlehem, toen Jezus werd geboren. In de brief aan Titus is Gods genade, net als in alle brieven van Paulus, strikt gebonden aan de komst van Christus. Er is een bekend gezegde van de zeventiende-eeuwse theoloog Angelus Silesius: ‘Was Jezus duizendmaal in Bethlehem geboren, en nooit nog in mijn hart, dan was ik nog verloren.’ In het Nieuwe Testament ligt dat eerder omgekeerd: ‘Was Jezus duizend malen in mijn hart geboren, en nooit in Bethlehem, dan was ik nog verloren.’ Alles wat Gods genade in onze harten uitwerkt is het gevolg van wat in Bethlehem is gebeurd, toen Jezus werd geboren – om zijn volk te redden van hun zonden, zoals de engel zijn naam aan Jozef uitlegt.

God is gekomen. Hij heeft zijn genade zichtbaar gemaakt in het gezicht van Jezus. Die genade is reddend voor alle mensen. Voordat we nu een discussie gaan beginnen, wat dat ‘alle’ betekent (de genade zou eens te ruim zijn!), is het beter om de boodschap van deze brief te horen. Heel de wereld moet het weten dat Gods genade verschenen is. God treedt op en vestigt zijn koninkrijk.

Het vers over Gods genade die verschenen is, is de kern van de brief, maar dat centrum bepaalt de rest. En die gaat over het leven van christenen – dat het leven van alle mensen zou moeten zijn, want Gods reddende genade is voor allen verschenen. In deze nieuwe werkelijkheid moet je leven zoals daarin past. Dat Jezus is geboren in Bethlehem heeft effect op je harten. Het hart is in de Bijbel niet zozeer de plaats van je gevoelens. Het is veel meer de plek waar je beslissingen worden genomen. Je hart bepaalt je handelen.

Paulus is daarom kwaad op mensen die zich volvreten ten koste van anderen. Dat kán niet meer nu God reddend verschenen is, juist om je van dat leven vrij te maken. Paulus wordt helemaal kwaad als mensen onder het mom van een goede christen te zijn Joodse regels als norm nemen. God is reddend verschenen, om ons vrij te maken. Dat geeft ons de vrijheid om anderen te dienen, om onszelf te vergeten. We zijn vrij, niets moet maar alles kan – alles kan om er te zijn voor anderen. Een slaaf hoeft niet te vechten tegen zijn heer en de positie van een vrouw hangt niet af van haar emancipatie – net zo min als van haar kleding. Wat doet het er allemaal toe? We zijn vrij!

We gaan het kerstfeest vieren. Gods genade is reddend verschenen in Bethlehem. Die boodschap geeft ons onvoorstelbare vreugde, onvoorstelbare vrijheid. Ze richt onze harten op de weg van de vrede. Dat vult ons nieuwe jaar, dat vult ons hele leven. Als dat niet zo is? Dan moet je niet zeggen: ‘Dan ben je geen christen en dus niet gered’, maar veeleer: ‘Lees nu nog eens wat er in Bethlehem is gebeurd en hóór dat nu eens. ‘Hoor, de eng’len zingen d’ eer van de nieuwgeboren HEER.’ Zing dit mee, zing het zolang tot dit het centrum van je leven is, net als die tekst die het centrum van de brief aan Titus is.

A. van de Beek